01 / Απριλίου
Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΒΙΕΝΝΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕΣΩ ΤΗΣ «ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ»
Η εκπαίδευση είναι θεμελιώδες δικαίωμα για όλους τους ανθρώπους και γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να είναι για όλους εξίσου προσβάσιμη και χωρίς εμπόδια. Η ανώτερη εκπαίδευση είναι κλειδί που οδηγεί τις μοντέρνες κοινωνίες σε κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη και ενέχει κρίσιμη θέση στη χάραξη προσωπικών δρόμων ζωής. Η συνεχής συμμετοχή στην εκπαίδευση καθορίζει την κοινωνική κινητικότητα μέσα από την απασχόληση και τις ευκαιρίες για επαγγελματική επιτυχία. Επίσης εμψυχώνει την ενεργή πολιτειότητα, κάνοντας δυνατό στα πρόσωπα να δεσμεύονται σε πολιτειακές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές διαδικασίες. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες η παγκόσμια αύξηση της συμμετοχής στην ανώτερη εκπαίδευση δεν έχει ωφελήσει εξίσου όλες τις ομάδες της κοινωνίας. Τα χάσματα συνεχίζουν να υφίστανται όσον αφορά στη συμμετοχή και την επιτυχία. Η εκπαίδευση διαφέρει σε μεγάλο βαθμό ανάμεσα σε ανθρώπους με π.χ. διαφορετικό, εθνοτικό, θρησκευτικό, κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο και φύλο.Αυτά τα χάσματα αναπαράγονται στην ανώτερη εκπαίδευση και ευρύτερα στην κοινωνία μέσω έμμεσων διακρίσεων/στερεοτύπων καθώς και πιο απευθείας τρόπων αρνητικής διάκρισης. Οι εν ενεργεία μηχανισμοί αποκλεισμού στην κοινωνία επηρεάζουν τις εκπαιδευτικές πρακτικές οι οποίες ακόμη πριμοδοτούν κάποιους ενώ συγχρόνως περιθωριοποιούν και αποκλείουν άλλους. Σε μία εποχή με υποεκπροσωπούμενο την ετερότητα του πληθυσμού, η αποτυχία της ανώτερης εκπαίδευσης να αντανακλάσει αυτήν την ποικιλότητα, σημαίνει μία τεράστια απώλεια ανθρώπινου δυναμικού, κριτικής σκέψης και καινοτομίας – ιδιαίτερα όσον αφορά τη γνώση και την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και κοινωνική δικαιοσύνη. Η βιομηχανοποίηση τμημάτων του κόσμου εξαρτά την ανάπτυξη του αναξιοποίητου δυναμικού όλων των άλλων ανθρώπων. Ως εκ τούτου, η «συμμετοχική αριστεία» (inclusive excellence) είναι μια παγκόσμια υπόθεση. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι θεσμοί ανώτερης εκπαίδευσης έχουν την ευθύνη να συνδράμουν στην μεγαλύτερη ισότητα, κοινωνική κινητικότητα και ευημερία στις κοινωνίες τους. Επισημαίνουμε σε αυτούς τους θεσμούς να αναγνωρίζουν και να ενδυναμώνουν όσο πιο νωρίς γίνεται τα όνειρα και τις φιλοδοξίες των παιδιών για ανώτερη εκπαίδευση. Αυτό αφορά ειδικά τα παιδιά που σε ενεστώτα χρόνο είναι υποεκπροσωπούμενα ανάμεσα στους φοιτητές και το διδακτικό τους προσωπικό, είναι οι λεγόμενες κατά τόπους χαρακτηριζόμενες μειονότητες (LDM «locally defined minorities»).Τα μέλη των LDM μπορεί να νιώθουν συχνά αποξενωμένα από το πανεπιστήμιο λόγω έλλειψης συνανηκότητας. Δραστηριότητες όπως τα παιδικά πανεπιστήμια είναι σπινθήρες στην περιέργεια των παιδιών σχετικά με τις δυνατότητες της εκπαίδευσης, της έρευνας και της επιστήμης. Παρέχουν μία ολιστική ευκαιρία να αποδυναμώσουν μηχανισμούς αποκλεισμών και να δεσμεύει όλα τα πρόσωπα. Η εμπειρία έχει δείξει ότι προγράμματα έγκαιρης αντιμετώπισης αποκλεισμού (early outreach programs) έχουν το δυναμικό να αυξάνουν μακροπρόθεσμα τόσο τη συμμετοχή όσο και την παρακολούθηση στην ανώτερη εκπαίδευση υποεκπροσωπούμενων ομάδων. Για αυτόν τον λόγο πρέπει να είναι προσεκτικά σχεδιασμένα, δίνοντας σημασία στις φωνές των νέων ανθρώπων – αλλιώς χωρίς να υπάρχει πρόθεση μπορεί να ενισχυθούν οι μηχανισμοί αποκλεισμού. Για να είναι αποτελεσματικές οι δραστηριότητες συμμετοχής στην επιστήμη πρέπει να είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να συνδέονται με τις προσωπικές ιστορίες ζωής και τις εμπειρίες των παιδιών. Παραδείγματος χάριν, συνεργασία με μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά με παρόμοιο υπόβαθρο καταγωγής μπορεί και να εμπνεύσει και να ενισχύσει το αυτοσυναίσθημα. Η δημιουργία χώρων ανοιχτών για όλους όπου τα παιδιά μπορούν να αναπτύξουν το δυναμικό τους χωρίς να εμποδίζονται από στερεότυπα και αρνητική διάκριση, ενέχει σημαντική θέση. Ενθαρρύνοντας τα παιδιά να αναπτύξουν τις δικές τους απόψεις για την επιστημονική γνώση, μπορεί να προάγει την απόκτηση γνώσεων και αυτό έχει ένα ενδυναμωτικό αποτέλεσμα. Το βασικό αξίωμα της «συμπεριλαμβάνουσας αριστείας» είναι η διασύνδεση των αντιλήψεων για την ποικιλότητα και του δυναμικού για αριστεία, μηδενίζοντας κάθε διασύνδεση απόψεων για την ποικιλότητα και ελλειμματικότητα. Όλοι οι άνθρωποι είναι δυνητικά ικανοί να αριστεύσουν σε περιβάλλοντα που τους επιτρέπουν να ευημερήσουν. Η δημιουργία τέτοιων περιβαλλόντων απαιτεί καινοτομία στην ακαδημαϊκή διδασκαλία και μάθηση και δημόσια δέσμευση. Οι θεσμοί ανώτερης εκπαίδευσης που κάνουν αυτή την αλλαγή θα συγκεντρώσουν επίσης εσωτερικά προνόμια μέσω της οργανωτικής γνώσης. Οι ευκαιρίες για συστημικές αλλαγές που οδηγούν σε πιο συμπεριληπτική ανώτερη εκπαίδευση θα δοθούν άφθονες μέσα από τα Νεανικά Παιδικά Πανεπιστήμια και τις νέες τους προσεγγίσεις.